Jan van Hees: 'Leuk verhaal van De Panda. Ik ben er zelf nooit geweest, in de discotheek wel te verstaan. Maar wel in het pand dat later Panda werd. Dat was toen Izak Schilder daar bloemist was. Maar dit terzijde. In je verhaal over Panda noem je Bram van Rij de uitbater indertijd van Café Centraal. Daarom geen verhaal over Ferry en Graziena, maar over Bram en Marian en hún afscheid.'

Nou tabeh, Bram,

"Ik kom niet meer in Vlaardingen en ga naar Spanje. Het stadsbestuur zal er niet van wakker liggen. Dat doen ze trouwens nergens van. De brugwachter houdt mij altijd in de gaten en als ik met mijn camper (je leest toch wel mijn camperverhalen?) een dag te lang sta bij de sluis is de wereld al te klein. Echt toeristvriendelijk zijn ze niet hier.”

Bram riep mij op de Hoflaan. Stopte met zijn scooter, benen om twee plastic jerrycans, en zei: "Ja, je kunt op de Waalstraat ook wel water tappen, maar dat duurt een beetje lang. Dus ik ga maar naar de skatebaan. Daar heb je ook gratis water en voldoende waterdruk."

Ik keek mijn vroegere buurjongen aan. "Heb ik het goed gehoord dat Marian in Spanje overleden is?" vroeg ik tegen beter weten in. "Ja, afgelopen januari,' antwoordde Bram. "We waren vierenvijftig jaar samen. Niet getrouwd, maar erg gelukkig." "Trouwen hioeft toch niet in deze tijden," zei ik. "Dus wat heb ik hier nou verder nog te zoeken?" zei Bram. "Ik ben naar mijn broer in het Zonnehuis geweest. Die is voor altijd uitgepraat en naar de Olmendreef verhuisd. Daar waar mijn vader, moeder en zus ook liggen."

De familie Van Rij kende ik goed. We schrijven eind jaren vijftig. Toen kwam de familie Van Rij naast ons inwonen bij (hun) Oma Plaisier. Zo noemde ik haar ook. Dat was gewoon in die tijd. Na de dood van haar man en dochter was zij (begrijpelijk) de weg een tikje kwijt.

Twee huizen verder woonde nog een andere dochter: Debora Plaisier. Die verhuisde naar Maassluis. Uiteindelijk overleed ook oma Plaisier. Bram van Rij sr. en zijn vrouw Bertha bleven in het huis wonen met hun kinderen Joop, Ted en Bram jr.

Joop was genoemd naar zijn grootvader Joseph. Dat waren heuse Leger des Heils-mensen. Ik heb de oude Van Rij nog op straat horen zingen bij de straatzending. In dat zwarte uniform ... Die man had een machtige stem, maar wel en enkel in dienst van de Heer. De Van Rij’s waren sympathieke mensen, goudeerlijk en meelevend.

(Oma) Bertha van Rij - Plaisier was regelmatig overspannen. Mijn vader moest dan, als ze zo'n aanval had, helpen en bracht haar naar een inrichting in het Westland. Later kwam er een gezinsverzorgster in huis, want Oom Bram (zo noemde ik hem, de buurman) was procuratiehouder bij Van Ommeren in Rotterdam en van mantelzorg had nog niemand ooit gehoord. Hij kon ook niet stoppen met werken, want dan klopten de financiën niet langer.

Bram zijn broer Joop werkte op de Rijnvaart. Zus Ted, een leuke en aantrekkelijke meid, werd bezwangerd door Gilles en moest helemaal naar Geleen om te bevallen. Ja, de jaren zestig waren ook niet helemaal ideaal.  Niet veel later kwam zij terug met een zoon.

Bram jr. was een flierefluiter. Een vrolijke combinatie van zijn vader en moeder. Kwam hij de ene keer met een blauwe Citroën (een Snoek) aanrijden, dan weer zat hij in een bandje a la The Beatles. Ik weet nog dat onder andere Auke Bergsma daar bij zat. Bram zat altijd vol rare streken en malle fratsen. Een gezelligheidsdier eerste klas.

Uiteindelijk werd hij kroegbaas en nam Café Centraal over van Flip Vethaak. (Nee, niet de wielrenner/journalist Gerard Verver; geef gerust toe dat je het mis had). Onlangs dook zijn naam op in het In memoriam van Willem van Dijk. "Die heeft een (politiek) links café," zei Bram. Dat café zat op de Hoogstraat naast Koffie & Thee de Zeeman en heette De Steeg.

Na verloop van tijd (rond 1983) werd Bram pas echt onrustig en ging de wereld in. Huis verkocht aan Markgraaflaan en de kroeg naar Tom Wijnstok. Met zijn liefde Marian Vrolijk. Mijn vader zei daarover graag en vaak: "Jij gaat met Vrolijk naar bed en ik met Plaisier!”. Zij kochten een SRV wagen en reden naar Spanje. Je begrijpt, dat duurde wel even. Elk jaar kwamen ze met een snellere camper terug naar Vlaardingen. Dat waren de laatste jaren voor hun lichamelijke ongemakken.

Eerst parkeerden Bram en Marian op het terrein van De Goede op het Oosterhoofd. “Hoe ze daar in godsnaam huizen kunnen gaan bouwen is me een raadsel, want het is daar elke dag en elke  nacht een pestherrie,” zei Bram. Daarna logeerden ze bij het Wakend Oog op de sluizen.

Marian is helaas overleden. Wat een knappe en leuke meid was dat. Toch stond Bram vorig jaar met zijn camper weer bij de sluizen. Toen ik hem wilde bezoeken was hij helaas al weer weg. Nou tabeh, Bram ...

Jan van Hees, nimmer in de Panda geweest, maar er wel veel van gezien. Daarbij verdienen Bram en Marian ook best een afscheidswoord.

Fotobijschrift
Jan van Hees met microfoon in de triangel, 1966

Tekst
Jan van Hees, 3 juli 2024
Café Centraal en Panda waren in de jaren 70 goede buren, net als Ferry en Bram elkaar prima aanvulden bij zowel (natuurlijk)dag- als (kunstmatig) nachtlicht