“Ik ben trots dat we mensen raken met de show”

Overvloed: cabaret, klimaat en wetenschap in de blender

Overvloed: cabaret, klimaat en wetenschap in de blender

SCHIEDAM - De theatervoorstelling Overvloed is een unieke samenwerking tussen klimaatwetenschapper Sjoerd Groeskamp en cabaretier Patrick Nederkoorn. Op luchtige en humoristische wijze nemen ze het publiek mee in hun verbeelding van de toekomst. Tijd voor een gesprek met Sjoerd. “Deze voorstelling is waarschijnlijk een van de leukste manieren om je kennis over klimaatverandering bij te spijkeren.”

Waar gaat Overvloed over?
“De voorstelling gaat over klimaatverandering, maar het is zeker geen college. Je ziet dat  veel mensen zich zorgen maken over klimaatverandering, maar voor veel mensen is het nog ongrijpbaar hoe wij als maatschappij of individu hier invloed op hebben. In deze voorstelling helpen we daarbij. Als je begrijpt wat er gaande is, is het ook makkelijker te overzien  waarom we wat moeten doen en hoe. Maar ook hoe we daarmee heel veel ellende kunnen voorkomen. Via scherpe dialogen, humor en verbeelding laten we zien waar we staan en de keuzes die we nog hebben voor onze toekomst. En vooral, wat je als individu kan doen, als  je dat wilt.”

En? Wat kan je nog doen?
“Nou, dan moet je naar de voorstelling komen! Natuurlijk moeten we allemaal een beetje  ons best doen om uitstoot te verminderen. Maar we moeten vooral als collectief elkaar klaarstomen om systeemverandering af te dwingen. En dat is voor veel mensen denk ik nog verrassend. We moeten af van de fossiele industrie en dus de hele maatschappij opnieuw inrichten. Om dat voor elkaar te krijgen moeten we druk zetten op de politiek en industrie. Daar gaat deze voorstelling ook over.”

Hoe en met welk gevoel hoop je dat het publiek na afloop de zaal verlaat?
“Nou, van Patrick mag ik zo niet over de voorstelling nadenken. Van Patrick moet ik vooral bedenken welk verhaal we willen vertellen en het aan het publiek laten wat ze daaruit meenemen. Ik merk dat dit zo gek nog niet is. Vooral omdat iedereen vanuit zijn eigen levenservaring een andere voorstelling ziet en je dus niet kan voorspellen met welk gevoel  het publiek de zaal verlaat.
   Maar goed, stiekem heb ik hier wel over nagedacht…
   Ik hoop zelf dat het publiek gefascineerd raakt door de wetenschap, geschokt is door de werkelijkheid, maar uiteindelijk genoeg hoop en begrip hebben dat het echt de moeite is om nog te vechten om de gevolgen van klimaatverandering te beperken.”

Ja, denk je echt dat dit nog kan?
“Ja zeker. Er is al klimaatverandering en de gevolgen zijn nu al ernstig. Misschien niet voor iedereen, maar op sommige plekken van de wereld gaat het er echt al heftig aan toe. En dit  is pas het begin. We kunnen er wat aan doen en ik denk ook dat het gaat gebeuren, de vraag is alleen of we snel genoeg zijn om de ergste meest maatschappij ontwrichtende gevolgen  te beperken. Dat weet ik ook niet, maar ik probeer op allerlei manieren mijn steentje bij te dragen. Waaronder deze voorstelling.”

Wat of welke boodschap wil je het publiek meegeven?
“Dat we aan de bak moeten en dat dat de moeite is.”

Waarom moeten mensen komen kijken?
“Deze voorstelling is waarschijnlijk een van de leukste manieren om je kennis over klimaatverandering bij te spijkeren. Klimaatverandering is best een heftig onderwerp en een allesomvattend probleem. Van de voedselindustrie, zorg, reizen of de natuur en alles wat  daar tussen ligt. Als iets zoveel impact heeft, moet je eigenlijk ervoor zorgen dat je in ieder  geval een beetje weet waar het over gaat. Als je dat toch moet doen. Dan is dit misschien  wel de leukste manier.”

Hoe is de voorstelling tot stand gekomen?
“Zelf liep ik al een paar jaar met het idee om via het theater de kennis over en het verhaal  van klimaatverandering over te brengen naar het grote publiek. Omdat we iedereen nodig  hebben om dit probleem op te lossen. Maar ik wist niet zo goed waar ik moest beginnen.
   Via een gezamenlijke vriend en cabaretier, Johan Hoogeboom, kwamen wij met elkaar in  contact. Patrick wilde eigenlijk “omstebeurt”. Hij grapjes maken en ik daarna het  wetenschappelijke verhaal vertellen. Maar dat vond ik een beetje saai. Ik wilde liever zelf  ook op toneel als een duo.
   Ik ben Patrick nog steeds dankbaar dat hij dat kon waarderen en  dat aandurfde met mij. Ik ben geen theater professional natuurlijk. Patrick heeft me veel  geleerd en uiteindelijk denk ik dat we een goede chemie hebben op het podium hebben. We  zijn vervolgens vooral heel veel gaan praten en discussiëren en hebben daar de mooiste  dingen uitgehaald en die vertaald in een theatershow. Het leukste vind ik dat ik ook echt aan het meeschrijven ben. Fantastische ervaring om dan je ideeën terug te zien op het podium  met een publiek erbij.”

Hoe bereid je je voor en heb je een ritueel voordat je het podium opstapt?

“Ik neem altijd nog ff snel wat tekst door. Maar als die tekst eenmaal goed zit hoeft dat ook 
niet meer. Eigenlijk ben ik vrij relaxed tot misschien 15 minuten voor de show. Dan komt de gezonde spanning die ik nodig heb om lekker te spelen. Beetje in de coulisse hangen en Patrick een knuffel geven.”

Wat zijn je inspiratiebronnen?
“Ik kan niet specifiek een inspiratiebron noemen, wel een drijfveer. Ik stoor me er eindeloos 
aan dat er zoveel feiten op tafel liggen die een bepaald beeld geven van de staat van het klimaat en die van de toekomst. Dat deze een zeer ernstig beeld geven en dat we veel te langzaam in actie komen. Dat is frustrerend en daarom stap ik wat meer uit mijn rol als wetenschapper en ga ik dit soort dingen doen. Schijnbaar hebben we andere manieren van communiceren nodig om de situatie helder op het netvlies te krijgen. We hebben niet zoveel tijd meer.”

Over tijd gesproken, hoe combineer je dit met je werk als wetenschapper?
“Voor het grootste deel buiten werkuren om. Wetenschapscommunicatie hoort natuurlijk ook bij mijn werk. Maar met de steun van het NIOZ en vooral van mijn gezin, kan het  allemaal net. Maar het is wel veel om dit “erbij” te doen. Maar ik ben ervan overtuigd dat  betere communicatie van de wetenschap naar de maatschappij op dit onderwerp hard  nodig is.”

Welk optreden staat je het meest bij?
“We hebben een reeks optredens gedaan in klein Bellevue. Dat was echt heerlijk. Gevulde zalen en lekkere vibes. We hebben daar ook onder andere Marjan Minnesma geïnterviewd voor de podcast die we na elke voorstelling opnemen. Over al haar activiteiten om het systeem aan te pakken om klimaatverandering te beperken. Ik denk echt dat zij een van de belangrijkste Nederlanders van het moment is. Ik vond het echt fantastisch dat ze kwam  kijken en we haar mochten spreken.”

Waar ben je trots op?
“Nou, oké, ik vind het heel mooi dat ik als wetenschapper nu een volwaardige theater tournee ga doen met een professionele cabaretier. Toch wel een droom die uitkomt. Ik ben  ook trots dat we mensen raken met de show, dus dat het werkt. Ik ben niet naïef, dit is een  druppel op de gloeiende plaat. Maar heel veel druppels koelen toch de plaat. Als we  allemaal doen wat we kunnen, kan het zomaar lukken.”

Overvloed van Patrick Nederkoorn en Sjoerd Groeskamp is op woensdag 31 januari om  20.15 uur te zien in het Wennekerpand in Schiedam. Toegang is € 20,00 per persoon.  Kaarten zijn te reserveren via www.theateraandeschie.nl.

Fotografie
Heleen Jonkman

22-01-2024