Wat verbindt de ontregelende acties van provo uit 1966, het kroningsoproer uit april 1980 en de anti-racismebetogingen van nu? Volgens Laurens Ham, auteur van het boek Op de vuist, is dat: muziek. Hij betoogt dat van oudsher sociale bewegingen in Nederland hand in hand gaan met protestliederen. In vijftien boeiende hoofdstukken komen veel protestliedjes voorbij, die direct gerelateerd zijn aan het politieke klimaat van dat moment. Het overzicht bestrijkt de laatste vijftig jaar van onze vaderlandse geschiedenis.
In het voorwoord geeft Laurens Ham al aan hoe groot de schat aan gecomponeerde liedjes is, die sinds de jaren zestig is ontstaan. Als hij alle liedjes die hij op Spotify heeft verzameld achter elkaar zou afspelen, is hij ruim 84 uur aan het luisteren. Toch ontkom je er als lezer niet aan om te gaan zoeken naar geluidsfragmenten, omdat wat je net hebt gelezen over protestmuziek je nieuwgierig maakt.
De auteur stelt dat er in ons land Nederland nog maar weinig geschreven is over de Nederlandstalige protestliedjes. De boeken Dutch Mountains (2017) van Peter Voskuil en Watskebeurt, Lage Landen? (2019) van Peter van Dyck besteden recentelijk aandacht aan dit fenomeen, maar volgens Ham hem ligt er nog veel terrein braak. De auteur Laurens Ham geeft daarom een gedegen en grondig overzicht van de naoorlogse situatie: hij beschrijft het politieke klimaat van dat moment en laat zien welke protestbewegingen daar met muziek (en demonstraties) op reageren.
De manier van schrijven is zeer toegankelijk en vaak gedetailleerd. Dat laatste is zeker geen beletsel om geboeid te lezen over onze eigen sociale bewegingen en wat daarover in liedvorm over werd gezegd. De opzet van het boek is chronologisch, van de pacifisten en provo’s in de jaren zestig tot het zwarte bewustzijn van na 2010. Ook de boerenprotesten, uit de jaren zeventig en anno nu hebben een plaats gevonden in dit indrukwekkende boek. Een onmisbaar boek voor elke muziekliefhebber.
Laurens Ham (1985) is docent moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Tevens is hij jij essayist en dichter. Ham werkt aan een onderzoeksproject over het Nederlands literatuurbeleid. Daarnaast is hij basgitarist in de band Moi, le voisin.
Op de vuist is in november 2020 verschenen bij uitgeverij Ambo|Anthos en kost € 25,00. Ook als e-book leverbaar.
illustratie:
1. omslag van het boek
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl
07-05-2021
Waardering
1 haring - net zo (on)aantrekkelijk als een bedorven haring
2 haringen - alleen in de uitverkoop de moeite waard
3 haringen - kan ermee door als tussendoortje
4 haringen - goede kwaliteit, een stevige aanrader
5 haringen - behoort tot de beste vangst van dit jaar