In ‘Onleesbare wereld’ neemt Rineke van Houten je mee op een ontluisterende reis door het verborgen leven van laaggeletterden. Een probleem dat veel groter, dichterbij en menselijker is dan we vaak denken. Met indringende verhalen, scherpe observaties en diepe empathie laat zij zien wat er gebeurt wanneer letters obstakels worden en de samenleving onbedoeld mensen buitensluit. Een ontwakende, noodzakelijke blik op een wereld die we te weinig zien.
Het boek ‘Onleesbare wereld’ begint met een lege pagina in het poesiealbum van de grootmoeder van Rineke van Houten. Dit persoonlijke begin geeft een krachtige ingang en maakt meteen duidelijk dat laaggeletterdheid niet alleen een abstract probleem is, maar een diep menselijk thema. Laaggeletterdheid is onvoldoende kunnen lezen, schrijven en rekenen om goed mee te doen in de samenleving. Het is een maatschappelijk vraagstuk dat ontstaat door een combinatie van tekort aan taalstimulering, tekortschietend onderwijs en sociale achterstand, maar ook weinig kansen tot bijleren als volwassene.
Van Houten vraagt op een dringende wijze aandacht voor een maatschappelijk probleem dat te weinig wordt gezien. Zij weet het vertrouwen van laaggeletterde mensen te winnen en interviewt enkelen die worstelen met lezen, schrijven en rekenen in een samenleving waarin taal vaak als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Enkele laaggeletterde mensen loodsen Van Houten door hun wereld van schaamte, smoezen, trucjes en uitsluiting, maar ook van herwonnen zelfvertrouwen en onderlinge verbondenheid. Een belangrijk thema is: wat betekent het om te leven in een samenleving waarin lezen en schrijven als vanzelfsprekend gelden, maar dat voor sommigen niet zijn? Enkele voorbeelden: hoe is het dagelijks functioneren wanneer je borden op straat niet kan lezen en digitale systemen je buitensluiten?
‘Onleesbare wereld’ is een waardevol en urgent boek dat aandacht verdient. Het maakt duidelijk dat laaggeletterdheid niet alleen een kwestie is van ‘moeilijk lezen of schrijven’, maar diep doorwerkt in het dagelijks leven: in werk, in relaties, in het begrip van je omgeving, en in je zelfbeeld. In een land vol woorden leven duizenden mensen in stilte. Het laat je stilstaan bij lezen, schrijven en begrijpen, iets wat je alledaags vanzelfsprekend vindt en tegelijk oproept tot actie en inzicht en bewustzijn stimuleert.
Het is een indrukwekkend, goed geschreven en vooral belangrijk boek. Een aanrader voor geïnteresseerden, professionals en studenten in onderwijs, maatschappelijk werk of taalondersteuning: een groep mensen die zich een beeld moet of wil vormen van wat laaggeletterdheid in de praktijk betekent.
Rineke van Houten (1958) is journalist en schrijft onder meer voor NRC. Eerder publiceerde ze de biografie ‘Dichter van de droge naald’ over beeldend kunstenaar Frank Lodeizen.
‘Onleesbare wereld ’ is verschenen bij Uitgeverij Balans. Het boek telt 237 pagina’s, inclusief een epiloog, dank, bronnen en eindnoten, en kost € 23,99. ISBN: 9789463824309
Illustratie
Omslag van het boek
Alle boekrecensies zijn terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl
Recensie
Wies Groeneveld
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijkt het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger (en straks ook voor De Schiedammer Online)? Elk genre is welkom. Mail je recensie dan naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl.