Sinds de inval van de Russen in Oekraïne is het Westen - dus ook Nederland - zich meer gaan richten op het wel en wee van dit Oost-Europees land. Ook door de toestroom van de vele vluchtelingen is belangstelling voor dit voormalige deel van de Sovjetunie een stuk groter dan voorheen. Historicus Karel Onwijn kent vanwege zijn reizen door Oost-Europa de cultuur en de inwoners van Oekraïne goed. Met zijn nieuwe boek ‘Ode aan Oekraïne’ biedt hij in beeld en tekst een algemene en persoonlijke kennismaking met dit land.
Hoewel de Russische propaganda anders doet vermoeden heeft Oekraïne een eigen taal, cultuur en geschiedenis. Oekraïne, dat letterlijk ‘aan de grens’ betekent, kent veel Europese invloeden, maar stond als onderdeel van het Sovjetrijk ook onder invloed van de Slavische cultuur. De afgelopen jaren keken veel inwoners van Oekraïne graag naar het Westen vanwege de democratie en de vrije handel. Ook Europese normen en waarden werden en worden door veel inwoners omarmd.
Deze ontwikkelingen worden geschetst in het eerste deel van Ode aan Oekraïne, waarin de auteur veel reiservaringen met je deelt. Zo lees je over de stad Kyiv, die in de jaren ’80 uiterlijk sprekend op Moskou leek en de laatste jaren juist westers oogt met de verschillende luxe Shopping Malls die er zijn geopend. Na deze persoonlijke observaties krijgen we een geografische verkenning van het uitgestrekte land. De beschrijvingen van het land worden afgewisseld met veel beeldmateriaal, in de meeste gevallen gemaakt door Karel Onwijn zelf.
Hoe meer je leest, des te sterker bekruipt je het gevoel hoe weinig je eigenlijk van dit land weet. En dat was één van de drijfveren van de auteur om dit boek samen te stellen: ons laten zien hoe mooi, veelzijdig, cultureel dit jonge land is. Want uit het derde deel, ‘De wording van Oekraïne door de eeuwen heen’, wordt duidelijk hoe dit land eeuwenlang is verdeeld geweest onder andere machthebbers.
Deel vier is in mijn ogen het meest boeiende: welke culturele wortels heeft het land en welke schone kunsten heeft het, ondanks een roerig verleden, voortgebracht. De russificatie aan het begin van de vorige eeuw en de de-russificatie van Oekraïne daarna komt uiteraard ook uitgebreid aan bod.
Dit fraai geïllustreerde boek heeft als ondertitel ‘Cultuurhistorische achtergronden bij een conflict’. De auteur is er uitstekend in geslaagd de lezer een kijkje te gunnen in dit Oost-Europees land. Je merkt dat de genegenheid van Onwijn voor de cultuur van Oekraïne je bijblijft als je het boek uit hebt.
Karel Onwijn is historicus en reist sinds de jaren tachtig regelmatig door de voormalige Sovjetrepublieken. Hij was jarenlang correspondent in Moskou voor o.a. Het Parool en het ANP. Onwijn schreef verschillende reisgidsen over gebieden in Oost-Europa. Ode aan Oekraïne is in mei 2023 verschenen bij uitgeverij Walburg Pers en kost € 27,50. Ook als e-book verkrijgbaar.
Recensie
Gerard van Os
illustraties
1. omslag van het boek
2. portret van de auteur (opname uit 2014)
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl.
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijkt het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger, mail dan je recensie naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl.