VLAARDINGEN - Op een koude januaridag in 1943 klopt een politieagent aan bij een echtpaar in Vlaardingen dat een tweejarig (!) jongetje verborgen houdt. De kleine man, Freddy is zijn naam, wordt meegenomen en tegen overlegging van een ontvangstbewijs ‘afgeleverd’ bij de Jodenjagers van de beruchte Documentatiedienst in Den Haag.
Dit is het begin van een even eenzame als gruwelijke tocht van de peuter met als tussenstop Kamp Westerbork waar hij een aantal maanden moederziel alleen verblijft tot ook voor hem de laatste trein het kamp binnen rolt.
Het boek van Bram Keizerwaard bevat het verslag van een zoektocht naar de lotgevallen van Freddy en zijn familie tegen de achtergrond van de sluipende maar o zo doeltreffende en perverse maatregelen van de bezetter en zijn Hollandse trawanten.
De nazi’s probeerden hun slachtoffers letterlijk en figuurlijk uit te wissen en Waar is Freddy? Is een aangrijpende poging om de kleine jongen en zijn familie weer een gezicht te geven en aan de vergetelheid te ontrukken.
Aldus luidt de tekst op de achterflap van het boek Waar is Freddy?, dat vrijdag 6 oktober niet alleen ten doop werd gehouden, maar tevens een openluchtvariant kreeg in de vorm van een straatnaambordje op het tot vandaag naamloze pad tussen de Julianalaan en de Algemene Begraafplaats Emaus. Geheel toepasselijk loopt dit pad vlak langs de huidige Jan Ligthartschool. Toen een bewaarschool waarvan het manneke droomde er eens les te mogen krijgen. Het mocht niet zo zijn.
Dat de keuze is gevallen op dit tot vandaag naamloze pad, is op voorspraak van stadsarchivaris en lid van de straatnamencommissie Harm Jan Luth-Mulders. ‘Hiermee is een naamloos jongetje enigszins uit de vergetelheid geraakt,’ zei Bram Keizerwaard tot slot.
Verraden en opgepakt
Saillant detail: de oma, tante en moeder van Freddy zaten ondergedoken in Den Haag tot zij werden verraden en opgepakt. De Jodenjagers troffen in de woning een ansichtkaart waarop stond: ‘Groeten uit Vlaardingen,’ en enige krabbels van de tweejarige. Freddy zat op dat moment ondergedoken bij zijn oom Frits van der Eem en diens echtgenote Jetty Egger.
Freddy werd kort na zijn derde verjaardag in Sobibor vergast.
Stolpersteine enkel bij vrijwillige laatste woonadres
Volgens initiatiefnemer van de aanvankelijk beoogde Stolpersteine, de Duitser Gunter Demnig, was plaatsing van een struikelsteen niet mogelijk. Dit omdat die enkel bij het laatste vrijwillige woonadres worden ingelegd.
Tijdens de overval in Vlaardingen (Prins Hendriklaan 82, thans woonhuis van de familie Jan en Yvonne Poot-Groenenboom, was ook de negenjarige Lisa Egger aanwezig. Zij en haar broertje ontsnapten door een moedige actie van hun moeder. Lisa Egger is inmiddels 90 jaar. Samen met burgemeester Bert Wijbenga onthulde zij het gele straatnaambordje onder toezicht van haar twee zoons, initiator Jan van Hees, auteur Bram Keizerwaard en belangstellenden.
Waar is Freddy? is het boeiende relaas van een zwarte bladzijde uit de Vlaardingse geschiedenis. Helaas een blauwdruk van vele verhalen die handelen over verraad, deportatie en vergassing of de kogel. ‘Dit verhaal moet verteld,’ aldus Bram Keizerwaard.
Waar is Freddy? (ISBN 978 8946 4629 385, NUR 680) is een uitgave van Uitgeverij Aspekt en is bij iedere boekhandel te koop voor €21,95. Ook via Bol.Com te bestellen.
Fotobijschriften (van boven naar beneden)
V.L.N.R.: Harm Jan Luth, Bram Keizerwaard, Lisa Egger, Bert Wijbenga. Volgend Jan Anderson & Corrie Hendriks die met hun stichting, alsmede het Fonds Schiedam Vlaardingen e.0. en de Stichting Levi Lassen uit Den Haag de uitgave van het boek mogelijk maakten.
De 90-jarige Lisa Egger: 'Na jaren terug in Vlaardingen.'
Een zoon van Lisa Egger, zijzelf en Yvonne en Jan Poot. Huidige bewoners Prins Hendriklaan 82.
Freddy Walvischpad. Warm en tastbaar gebaar om klein slachtoffer oorlogswaanzin uit de vergetelheid te halen.
