Baanbrekend experiment

Film Streekmuseum Jan Anderson in première op Rijnmond 

Film Streekmuseum Jan Anderson in première op Rijnmond 

VLAARDINGEN - Een unieke collectie, een revolutionaire aanpak en een gedurfd experiment in Streekmuseum Jan Anderson: dat is het verhaal van Doornroosje: de tijd als vriend, een documentaire van Daan van Paridon in samenwerking met Erfgoedhuis Zuid-Holland. De regionale omroep Rijnmond zendt de documentaire uit op 2 augustus.

Rijnmond zendt de documentaire uit op zaterdag 2 augustus om 17.00 uur. Deze wordt vervolgens elk uur herhaald gedurende 24 uur. Op 18 oktober zal Omroep West de film ook uitzenden. Daarnaast is de documentaire on-demand vanaf nu te bekijken op het YouTube-kanaal van Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Collectie in slaap 
De film volgt een bijzonder project rond het Streekmuseum in Vlaardingen. Erfgoedhuis Zuid-Holland, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Reinwardt Academie sloegen de handen ineen om een uitzonderlijke collectie te behouden volgens een vernieuwende theorie van cultuurhistoricus Gerard Rooijakkers. Tijdens het proces stuitte het team op onverwachte uitdagingen, die fundamentele vragen opriepen over de toekomst en betekenis van erfgoed.

De bijna 90-jarige verzamelaar Jan Anderson en oprichter van het gelijknamige Streekmuseum werd uitgedaagd tot een museaal experiment. Zijn collectie van 150.000 objecten uit het 20e-eeuwse alledaagse leven blijft na zijn dood minstens dertig jaar onaangeroerd. De museale functie stopt voor die periode van ‘diepe slaap’, waardoor het project de verbeeldende naam Doornroosje-scenario kreeg. Anderson is meewarig over het project: "Het is toch eigenlijk net je kind hè, zo'n verzameling. Ik wil zo graag dat iemand na mijn dood er ook met liefde en passie voor zorgt".

Uniek project
Dit instrument van non-interventie is uniek. Het project kreeg tijdens de jaren van uitwerking en voorbereiding veel ondersteuning uit het professionele veld: de methode werd omarmd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, werd op een congres besproken door erfgoedprofessionals uit binnen- en buitenland.

Dit resulteerde in de publicatie het Handboek Ordelijk Vergeten - het Doornroosje-scenario, en de documentaire Doornroosje: de tijd als vriend van circa 30 minuten, waarin het verloop van het project van dichtbij wordt gevolgd.  

De film is geproduceerd door Van Paridon Films, met steun van projectleider Erfgoedhuis Zuid-Holland, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de provincie Zuid-Holland en de gemeente Vlaardingen. Studenten van de Reinwardt Academie in Amsterdam verleenden hun medewerking.  
 
En verder
Het Doornroosje-scenario biedt een museaal experiment, dat de traditionele grenzen van collectiebeheer verlegt. Dit concept, gedetailleerd in het Handboek Ordelijk Vergeten, stelt voor de gehele collectie voor minstens één generatie in 'slaap' te brengen, zodat toekomstige generaties de waarde ervan kunnen beoordelen. Het handboek is exclusief verkrijgbaar bij Erfgoedhuis Zuid-Holland.

In 10 hoofdstukken van verstoppen en collectioneren naar onthouden en nalaten
Streekmuseum Jan Anderson in Vlaardingen is het levenswerk van de naamgever, die ruim 150.000 objecten binnen 150 deelverzamelingen bijeenbracht in zijn lange leven.

Het Doornroosje-scenario brengt een museaal experiment ten uitvoer: wanneer de eigenaar er zelf niet meer voor kan zorgen, wordt de gehele collectie voor tenminste één generatie in slaap gebracht. De achterliggende gedachte is dat onze kinderen en (achter)kleinkinderen veel beter dan wij nu kunnen beoordelen wat voor hen van waarde is.

Waardevol handboek voor museale veld als het gaat om collectiebeheer
In plaats van de gebruikelijke krenten uit de museale pap te pikken, geven de schrijvers in dit handboek inkijk in een nieuwe methode: selectie uitstellen door ordelijk te vergeten. En door deze experimentele werkwijze aan de hand van Streekmuseum Jan Anderson uit te voeren, wordt een waardevol instrument gecreëerd voor het museale veld als het gaat om collectiebeheer. Het Handboek Ordelijk Vergeten is geschreven door Gerard Rooijakkers, etnoloog en cultuurhistoricus, Frank Bergevoet van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Evelien Masselink van Erfgoedhuis Zuid-Holland

Bijdragen van zeven museumprofessionals
Collectiebeheer is ten diepste tijdmanagement. Vanuit de ethiek van de onthouding pleiten de schrijvers voor langdurige non-interventie bij het nalaten van de collectie van Jan Anderson. Een radicale benadering, cultuurhistorisch en museologisch goed te verantwoorden, maar in Nederland en daarbuiten niet eerder in praktijk gebracht. Het werkproces en de daaruit verkregen inzichten - die getoetst werden tijdens een symposium te Vlaardingen in juni 2023 - zijn gedocumenteerd in deze publicatie. Zeven externe museumprofessionals uit Nederland en Vlaanderen zijn uitgenodigd om over het Doornroosje-scenario te reflecteren. Hun bijdragen zijn integraal opgenomen in het boek. Het museale veld krijgt hiermee een nieuw instrument in handen als het gaat om collectiebeheer.

Productinformatie
Het boek (192 pagina's, full color, soft cover) bevat rijk beeldmateriaal en een 14-tal infographics die de methode verduidelijken. Het handboek is te verkrijgen voor € 24,95 (excl. €4,25 verzendkosten) bij Erfgoedhuis Zuid-Holland, via deze pagina. ISBN: 978-90-808901-9-0

Wil je meer dan 4 exemplaren bestellen? Neem dan contact op via info@erfgoedhuis-zh.nl

Nu ook digitaal verkrijgbaar
Het digitale boek is gratis beschikbaar als ePub. Je kunt het online bekijken of downloaden. Klik op deze link om het boek als ePub te openen.

Eerste reactie 
'Wat een leuk, explosief en rijk werk is dit boek geworden, als een soort wondercollectie à la Jan. Er zit van alles in, van oerdegelijk tot feestelijk fantasievol, met lange lijnen tot heftige contemporaine discussies, geweldige anekdotes, fantastisch beeldmateriaal, en verrassend kritische en informatieve bijdragen van zowat de fine fleur van de muséologie hollandaise et flamande.' - Riemer Knoop - een van de referenten uit het professionele museale veld.

28-07-2025