De aarde is meer dan de wereld, meer dan de som van landen, aldus David Van Reybrouck in zijn essay ´De wereld en de aarde'. Het is een ingewikkeld geheel van natuurkundige, chemische en biologische processen. De planetaire uitdagingen waar de wereld voor staat, vormen nu het grootste veiligheidsvraagstuk en ook het grootste gezondheidsvraagstuk.
Kernpunt van het boek is dat er geen wereldpolitiek kan zijn zonder aardepolitiek, hoewel die nog in een heel vroeg stadium van ontwikkeling verkeert. De vraag is hoe we over de wereld moeten nadenken in het besef dat het de aarde is die de wereld draagt.
Bij het verkennen van de contouren van een toekomstige aardepolitiek, is het van belang om te kijken hoe de wereldpolitiek is ontstaan. Het is de geschiedenis van de diplomatie die nog steeds de internationale politiek bepaalt, ook als het om klimaatakkoorden gaat. Als voorbeeld noemt Van Reybrouck het Akkoord van Parijs uit 2015. Hierover werd onderhandeld door nationale diplomatieke delegaties en zo ging het bijna vier eeuwen geleden, en nu nog steeds. Tubiani, één van de hoofdonderhandelaars van het Parijse akkoord, en Toni, staatssecretaris voor klimaatverandering en hoofdverantwoordelijke voor de 30e Conferentie van Partijen bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties, COP30, in november van dit jaar, stellen ook vast dat de bestaande diplomatie tekortschiet. Zij suggereren om ook gewone mensen te betrekken en verwijzen daarvoor naar eerder gehouden nationale burgerberaden en participatieve processen. Tijdens de komende klimaattop COP30 moeten regeringen nieuwe stappen zetten om de klimaatcrisis te beperken en de doelstelling van maximaal 1,5 graad opwarming van de aarde te halen. Besloten is om van COP30 ´de ´People´s COP´ te maken en iedere persoon op aarde de kans te geven om mee te werken aan de vormgeving van onze gezamenlijke toekomst.
In ´De wereld en de aarde´ doet David Van Reybrouck een grensverleggend voorstel om ons denken en onze politiek radicaal te verbreden. Hij stelt dat één ding zeker is, namelijk dat er de komende tientallen jaren steeds meer behoefte zal zijn aan plaatsen waar de wereld als wereld kan spreken over de problemen van de aarde. De te ontwikkelen aardepolitiek zal ´diepe morele keuzes´ vereisen. Keuzes die niet alleen aan nationale onderhandelaars en particuliere belangengroepen kunnen worden overgelaten. De centrale vraag hierbij is hoe de aarde bewoonbaar kan worden gehouden. Iedere persoon zal de kans moeten krijgen om mee te werken aan de vormgeving van onze gezamenlijke toekomst. Belangrijke conclusie in dit interessante en bevlogen boek: Het begin van een echte aardepolitiek zal de beste ideeën nodig hebben om te kunnen slagen. En nu maar hopen, omdat het gaat om onze toekomst, dat zijn helder uitgewerke voorstellen wereldwijd worden overgenomen.
David Van Reybrouck (1971) studeerde archeologie in Leuven met filosofie als nevenstudie. Van Reybrouck verwierf internationale bekendheid met zijn boeken over koloniale geschiedenisen (´Congo´ en ´Revolusi´) zijn essays over democratische vernieuwing (´Pleidooi voor populisme´ en ´Tegen verkiezingen´). Per 1 april 2025 werd hij aangesteld als Denker der Nederlanden.
´De wereld en de aarde´ verscheen op 2 april 2025 bij uitgeverij De Bezige Bij. Het boek telt 80 pagina’s en kost € 16,99. Eveneens te koop als e-book en luisterboek.
Alle boekrecensies zijn ook terug te vinden op: www.vlaardingenleest.nl
Recensie
Margriet Kleijn
Dit is een bijdrage van het recensiecollectief. Lijk het je leuk om ook een boek te bespreken voor De Vlaardinger, mail dan je recensie naar Hans Vrugt, eindredacteur van het collectief: hansvrugt@planet.nl