Koen Wouterse: ‘Iemand van de gemeente wilde iets groots voor Schiedam750. Iets dat zou beklijven. Zeker nu we moeten “concurreren” met Amsterdam, die stad viert immers dit jaar ook haar 750-feest, had ik zo mijn twijfel omdat het budget daar vele malen groter is. Diegene van de gemeente heeft me aangemoedigd met de woorden: “Denk vooral niet te klein.” Voor minder gingen ze niet. Hieruit kwam het plan voort een langer lopende serie te maken en die zou uiteenspatten als een waar stadsspektakel. Dit alles speelde in een tijd (vorig voorjaar) dat er nog genoeg tijd was dit te realiseren. En het moest ook de bioscoop in en liefst alle Schiedammers moesten een rol spelen - als acteur, als figurant, als techneut, als sponsor.’

Maar zoals er wel meer ideeën in de echtelijke sponde sterven in goede bedoelingen zo liet de gemeente Schiedam op zich wachten. ‘Terwijl je toch veel tijd nodig hebt om een goede film te maken,’ aldus Koen. Uiteindelijk juni 2024 kregen Koen en zijn camerakompaan Twan de Veer “groen licht” van Stichting Schiedam Viert 750. Voor Koen het moment 's nachts zijn bed te verruilen voor de schrijftafel om zijn verhaal af te ronden. Slapen was nu een luxe. Hij was hier achter de schermen al een paar jaar keihard mee bezig. Binnen de kortste keren kreeg zijn Schiedamse Hamlet nu op papier gezicht als het script zoals vele kijkers nu kennen als De Familie. Niet zo uitgebreid als hij (als serie) had gedacht is de film dankzij de welwillende medewerking van honderden stadgenoten ook betaalbaar geworden. En … dat weten we nu na het zien van twee delen (er volgen er nog twee) … hogelijk genietbaar. Vanaf september 2024 kreeg De Familie haar definitieve vorm en werd met de opnamen gestart.

Hamlet (in het kort)
Hamlet is een “wraaktragedie”. Het is een verhaal waarin de koning wordt vermoord door diens broer en die zelf koning wordt. De broer trouwt daarop met de weduwe van zijn eigen broer en wordt zo stiefvader van Hamlet.

‘Al die verwikkelingen, waarvan de ene nog onfrisser dan de andere,’ geniet Koen duidelijk, ‘is koren op mijn filmische molen en past perfect in Schiedam.’ Of beter: Zwart Nazareth (deze naam is voor verantwoording van De Schiedammer Online, red.), want als er een kleur is die in de geest van velen overheerst, dan is het wel zwart. Onlosmakelijk verbonden met het rood van bloed. Stendthal zou er met volle teugen van hebben genoten.

Achteraf kun je het zien als leermoment dat Koen al in 2016 met De Jonge Stokerij een eigentijdse en zeer Schiedamse Hamlet op de planken zette. Het bleef niet bij een eenmalige uitvoering. Het werd een grote voorstelling die liefst vijf weken werd opgevoerd en waar de hele stad aan meedeed. Inclusief geweldige cast met topacteurs. Het bleek de serieuze opmaat naar meer. Zo ongeveer als de verhalen Ogen van een blauwe hond en De uitvaart van Mamá Grande dienden als lesstof voor de succesroman Honderd jaar eenzaamheid van Gabriel García Márquez. Koen: ‘Het is een heel eigentijdse Hamlet geworden. Als slogan hanteerden we: Hamlet is een Schiedammer. Voor de Stokerij bleek dit dé grote binnenkomer in Schiedam.’

Bij De Familie ontbreekt echter, wat bij García Márquez’ zijn handelsmerk was: het magisch realisme. De Familie is een rauw epos waarbij de (bestaande, maar hier fictief gebruikte) Schiedamse familie Van Bol’es met twee generaties centraal staat. De zakelijke en niet altijd even verkwikkelijke zusteroorlogen (de zwarte en de witte dame uit het schaakspel; ogenschijnlijk tweede na de koning, maar uitgebreider in hun doen en laten en vooral machtiger) versus de naar identiteit en waarheid zoekende jongeren. Dat beide lijnen elkaar zullen kruisen is zeker.

Koen vertelt (*)
‘Wie Hamlet kent, herkent zeker enkele verhaallijnen en moet in staat worden geacht waarom Ashlyn van Dorst zich juist op enig moment liever Ophelia (een personage uit net toneelstuk The Tragedy of Hamlet, Prince of Denmark) laat noemen (**). Deze en andere verhaalstructuren heb ik verwerkt in De Familie waarin, en dat is redelijk uniek, Ise Montens een zwarte Hamlet speelt. Ik heb dat met theatervriend Yorick Zwart besproken. Toen nog met het idee om Mandela Wee Wee, die eerder Laertus (de beste vriend van Hamlet, red.) speelde de rol van Hamlet te geven. Het werd dus Ise Montens, die trouwens qua leeftijd en temperament de perfecte Hamlet is.’ Het verhaal speelt zich in de film af in het fictieve heden tot aan een jaar na “nu” en duurt in totaal (vier afleveringen) circa zes uur.

‘Het waren drukke tijden,’ weet Koen als geen ander. Vanaf de goedkeuring in juni ben ik aan het afronden van mijn verhaal gegaan. Vanwege mijn fascinatie en kennis van Hamlet ging dit als een sneltrein. Nee: geen Fyra. Met mijn vrouw en toneelzuster Anne had ik plots een heel andere relatie. Zij heeft bij dit project niet echt meegedaan, behalve dan als trouwe steun en toeverlaat. Ze heeft zelfs bijna geen correcties aangebracht. Soms en als we elkaar ’s nachts op de overloop tegenkwamen (ik zat meer aan de schrijftafel die tijd) spraken we zelfs met elkaar zoals William Shakespeare dit moet hebben goedgevonden.

Mijn grote steunpilaren bij dit project heten Ine en Mart Elderkamp en Bart van Sliedrecht. Vanaf het begin van de Stokerij als vrijwilliger nauw betrokken bij alles wat de Stokerij doet hebben zij ditmaal en tot meer dan volle tevredenheid de gehele productieleiding op zich genomen. En Twan mag ik ook niet vergeten. Met hem haalde ik hele nachten door om wat geschoten was tot een film te editen; plakken, knippen en keuzes maken.’

Koen vertelt verder
‘Doordat we een bescheiden budget hadden en grootste plannen is er een aantal aanvankelijke concessies gedaan. Zo gebruikten we ’s avonds het beschikbare elektrisch licht. Binnen TL, buiten werklampen en autolichten als de scene daarom vroeg. Dat is mooi uitgepakt. Ik denk dat we met zo’n vijftig draaidagen en de nodige uren achter de snijtafel een topresultaat hebben neergezet. En met “we” bedoel ik ook werkelijk iedereen.’

We vragen naar Don Diego Poeder (oud-bokser, red.) en hoe die als beveiliger in De Familie is verzeild geraakt. ‘Dat was een gelukje. Degene die we op het oog hadden haakte af. Toen ik kort daarop, oplossingsgericht denkend aan weer een probleem dat geëlimineerd moest, door Schiedam fietste hoorde ik ineens achter me: “Hé, Koen!’ Hij wilde weten of hij nog mee mocht doen en, als dat antwoord “ja” zou zijn, wanneer hij dan kon beginnen. “nu,” zei ik en zo geschiedde.’

Muziek en de stad
Dat muziek een belangrijke rol speelt vindt Koen niet alleen een mooie reclame voor Schiedamse muzikanten, maar wordt ook gedrapeerd over de scenes. De oefenende Fab5. De jongeren in Café Pleinzicht. De drummer voor het open raam die voor nachtelijk Schiedam speelt. Anne Rats met wondermooie melodieën. Het heeft allemaal een functie. Een oorstrelende ook nog eens.

Met Schiedam als stad hebben we misschien wel de belangrijkste hoofdrolspeler van De Familie. De jeneverstad glorieert als enerzijds statig middeleeuws decor voor klassieke scenes. Aan de andere kant zie je de moderne en industriële bedrijvigheid waarmee talloze bewoners hun boterham verdienen. Schiedam kortom, staat niet stil bij het verleden. Misschien wel juist daarom dat stad en haar inwoners samen de familie vormen waarin het stoken van jenever centraal gegrift staat in het DNA van elke rechtgeaarde Schiedammer en waar Irado deze bijzondere enclave (ondanks de bedenkelijke rol die ze in de film spelen) iedere dag weer schoon oplevert.

Tot slot
Koen Wouterse: ‘Zonder namen te noemen, want dan ga je geheid mensen vergeten, wil ik iedereen vanuit de grond van mijn hart bedanken voor alle inzet. Toen we begonnen wist niemand wat van film maken. Maar we hebben ons er allemaal man- en vrouwmoedig doorheen geslagen. Werkelijk waar een genot om dit te mogen hebben doen.

Nu nog zijn er twee premières. Deel III (28 juni) en Deel IV (4 september) komen er deze zomer nog aan. Tot op heden gelukkig geen enkele negatieve reactie ontvangen. Ik hoop, voor mezelf en iedereen die heeft meegewerkt, dat dit tot de slotminuut zo blijft.’

Noten (*)
Koen Wouterse leerde Hamlet in 1998 kennen op de Arnhemse Toneelschool. Het verhaal pakte hem direct. Niet het minst vanwege alle verwikkelingen. Toen zijn oma hem ook nog eens het boek gaf, dat hij verslond als een hongerige wolf zijn nietsvermoedende prooi, wist hij één ding zeker: Hamlet en Koen Wouterse zouden elkaar nooit meer loslaten.

(**) Ophelia is de dochter van Polonius, die door Hamlet wordt doodgestoken. Als dat gebeurt krijgt haar gekte vorm en drijft de bewoners van Elsinore tot wanhoop met gekke liedjes. Later verdrinkt te onder mysterieuze omstandigheden in ondiep water waarna uiteindelijk haar Ophelia’s broer terugkeert en hoort van de dood van zijn vader en zuster daagt hij Hamlet uit tot een duel.

Mandy Koppenhagen
Zij viel als regieassistente direct met haar stageneus in de Schiedamse boter met jeneversmaak. ‘Het waren elke dag heel veel uur in alle delen die een etmaal kent. Vermoeiend, maar o zo leuk om te doen en waanzinnig leerzaam. Koen vult aan: ‘Mandy kwam er ook achter dat ze allergisch was voor nepbloed. En dat vloeit nogal in De Familie. Ook dat was een leermoment. Mandy gruwt zichtbaar en doet er met een glimlach van oor-tot-oor voor wat betreft dit onderwerp verder het zwijgen toe.

Tickets bestellen voor De Familie Deel III
(Datum | Aanvang | Boeken

Woensdag 02-07-25 | 13:00 uur
Donderdag 03-07-35 | 17:00 uur
Vrijdag 04-07-25 | 14:00 uur
Woensdag 09-07-25 | 13:00 uur
Donderdag 10-07-25 | 17:00 uur
Vrijdag 11-07-25 | 14:00 uur
Dinsdag 15-07-25 | 20:30 uur
Woensdag 16-07-25 | 13:00 uur
Donderdag 17-07-25 | 17:00 uur
Vrijdag 18-07-25 | 14:00 uur
Woensdag 23-07-24 | 13:00 uur
Donderdag 24-07-25 | 17:00 uur
Donderdag 25-07-25 | 14:00 uur
Woensdag 30-07-25 | 13:00 uur

Boek nu en je ziet direct welke data nog beschikbaar zijn.

Aflevering 3 'Generaties'
Han en zijn vrienden trainen om de schurken van Irado te stoppen. Waar Guido denkt dat er iets opbloeit tussen hem en Hollie, heeft de liefde tussen Gert en Hanna een dieptepunt bereikt. Een gesprek tussen Claudia, Hanna en hun moeder loopt volledig uit de hand. Is dit het moment dat de zussen weer bij elkaar komen? Ophelia maakt een grote keuze, maar haar vader reageert niet zoals ze had gewild. Claudia en Gert trekken naar elkaar toe. De nacht van de deal en dus de confrontatie tussen twee generaties staat op het punt van beginnen…

Vlaardingse noot
In Deel IV een kortstondig optreden van deze en onderstaand vermelde De Vlaardinger | De Schiedammer Online-journalist.

Bekijk de trailer

Wennekerpand
Vijgensteeg 2
3111 PT Schiedam

Tekst
Peter Joore

Fotografie
Peter Joore | De Familie

Fotobijschriften
1. Koen Wouterse en Mandy Koppenhagen
2. Ronald en Guido
3. Han
4. Hanna, Paul en Gert
5. Hollie en Lars
6. Mandy Koppenhagen en Koen Wouterse